Praca

„Pracować musisz” – głos ogromny woła –
Nie z potem dłoni twej lub twego grzbietu
(Bo prac początek, doprawdy, jest nie tu):
„Pracować musisz z potem twego CZOŁA!” […]

Głos grzmi w twej piersi: „postradałem Eden!”
Głos grzmi nad tobą: „pracuj z potem czoła”.

Ekonomistów zbierz wszystkich i nagle
Spytaj ich, co jest pracy abecadłem?
Zacząć mam z czego? gdy na skałę wpadłem
Lub wiatr mię zdradził, zerwawszy pierw żagle.
Od czegóż zacząć? czy od dłoni potu?
Od ramion potu?… gdy brak i narzędzi!…
Gdy otchłań wkoło, a ty – na krawędzi…
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zacznij… by w głowie nie było zawrotu;
Więc głos ogromny znów jak pierwej woła:
„Pracować musisz z potem twego CZOŁA!” […]

Najprostszy cieśla, co robi toporem,
Choćby on nie wiem jak był pracowity, […]

Wyrobić musi pierw umysłu stałość,
Bez której nie ma siły – – nawet zysku! […]

[C. Norwid, Vade-mecum, BN, 181-184]